تاریخچه سازهای الکترونیک

تاریخچه سازهای الکترونیک (I)

بی شک یکی از پیشگامان در توسعه ماشینهای تولید صدای الکترونیکی یا همان سازهای الکترونیکی، موسیقیدان و محقق روسی بنام لئون ترمین (Leon Theremin) … میباشد. او در اوایل قرن 19 یعنی بین دهه های 1920 و 1930 میلادی سازی با نام ترمین را ساخت که در همان سالها در بسیاری از کنسرت ها و موسیقی فیلم ها از آن استفاده شد. وی در سال 1928 موفق به ثبت اختراع خود در ایالات متحده شد.

وسعت صدایی این ساز در حدود 5/4 اکتاو بود.

جالب اینکه قدرت و تن صدا بوسیله نزدیک یا دور شدن دست نوازنده به میله هایی که از ساز بیرون بود کنترل می شد.

به طوری که میله ای به شکل آنتن که در بالای آن قرار داشت، تن صدا و در حقیقت نتهای مورد نظر و میله ای که در سمت چپ آن قرار داشت قدرت صدای خروجی (Voloum) را کنترل می کرد.

این ساز را دست کم نگیرید! افکتهایی از قبیل ویبراتو (Vibrato) و پورتامنتو (Protamento) به راحتی و با حرکت سریع دست راست به طرف عقب یا جلو توسط نوازنده انجام می شد.

این ساز به خاطر داشتن صدایی نرم و لطیف و ایجاد حالتی رویایی در موسیقی طرفداران بسیاری پیدا کرده بود.

آندری پاشنکو (Andrey Paschenko) در سال 1924 قطعه ای کنسرتو مانند برای این ساز نوشت.

این قطعه زمانی شنوندگان بسیاری یافت که آهنگساز هالیوود مجار، میکلوش روژا (Miklós Rózsa) در سال 1945 آنرا در موسیقی متن فیلم “طلسم شده” (Spellbound)، ساخته آلفرد هیچکاک به کار برد.

ادگار وارس (Edgard Varèse) آهنگساز فرانسوی الاصل آمریکایی، در قطعه “Equatorial” دو ترمین را با هم به کاربرد، حتی امروزه نیز برخی موزیسین ها مثل ژان میشل ژار (Jean Michael Jar) در کنسرت های خود با حالتی نمادین از این ساز استفاده می کنند.

سینت سایزرهای اولیه 1950
در دهه 1950 میلادی، دانشکاه پرینستون (Princeton)، سینت سایزر بزرگ و عظیم الجثه ای با نام RCA mark II را ساخت.

این کامپیوتر غول پیکر برای اولین موزیسینهای (سبک الکترونیک) بسیار مورد استفاده بود و آنرا برای تولید صداهای منحصر به فرد و خاص غیر آکوستیکی به کار می گرفتند.

از مراکز مهم تجاری که در آن سالها از این ساز استفاده می کرد می توان رادیو بریکس (Radio Breaks) را مثال زد.

موزیسین ها و مبتکرینی که از RCA در ساخت آهنگهایشان استفاده می کردند: میلتون بابیت، ماریو دیویدوفسکی، ولادیمیر یوساچِوسکی و… بودند.

رابرت موگ

رابرت موگ (Robert Moog) و انقلاب تجاری در موسیقی الکترونیک 1960:

دهه ی 60 میلادی را میتوان دوران توسعه و رشد سینت سایزرها نامید.

سالهایی که اغلب مردم شیفته رابرت موگ و سینت سایزرهای او بودند که باعث انقلابی تجاری در عرصه تولید سازهای الکترونیکی در سال 1965 شد.

می توان اولین نسل سینت سایزرهای مجهز به کیبورد (کلاویه) را به همین دوره اختصاص داد. سینت سایزرهای اولیه کاربر را قادر می ساختند تا بوسیله تغییر پارامترهای تولید کننده صدا (Tone Generator) که در روی پنل (Panel) ساز قرار داشت، صداهای منحصر به فرد و دلخواه خود را ایجاد کنند.

تن ژنراتور (Tone Generator) یا (تولید کننده ی صدا): نوسان سازی است که شکل موجهای مختلی را تولید می کند و با ترکیب آنها صداهای دلچسب و جالبی ایجاد می شود.

تاریخچه سازهای الکترونیک (II)

سینتی های اولیه حالت منو فونیک (monophonic) داشتند یعنی قادر بودند فقط یک صدا را در آن واحد ایجاد کنند و توانایی ایجاد بیش از یک صدا را در یک لحظه نداشتند. بیشتر آثاری که توسط سینت سایزر های موگ (Moog) تولید می شد، بر روی کاست های ضبط صوت (ریل) در استودیوها ضبط و ثبت می شد و نوازنده برای ساخت یک اثر مالتی ترک (Multi Tracks) یا چند صدایی (Poly phonic) باید اثر خود را لایه بندی می کرد.

لایه (Layer) های مختلف خطهای موسیقی را جدا گانه و نت به نت روی هم دیگر ضبط می کرد. (برای ساخت یک اثر چند صدایی)

مینی موگ (Mini Moog) اولین محصول تجاری سینت سایزرها در ایالات متحده بود.

این ساز به خاطر حجم کم و اندازه کوچکش و همینطور قیمت مناسب آن، بسیار سریع در سراسر دنیا با استقبال خریداران مواجه شد.

مینی موگ حالت منو فونیک داشت و در اجراهای زنده، اگر یک نوازنده می خواست یک اجرای پلی فونیک داشته باشد، مجبور بود از بیش از چهار سینت سایزر در یک زمان استفاده کند و اینکار کار بسیار مشکلی بود!

پیشرفت و توسعه (رفع نواقص) 1970:
مدل ARP 2500 در سال 1970 وارد بازارهای جهانی شد، این ساز دارای کلاویه های وسیع تری نسبت به سینت سایزرهای مینی موگ بود و امکان دسترسی به وسعت صدایی یا پهنای فرکانسی بیشتری را به نوازنده میداد.

ARP 2500 پیشگام تکنولوژی (Multi_voice) برای سینت سایزرها بود.

برخلاف سینت های منو فونیک دهه 60، ARP 2500 قادر بود دو نت مختلف را در یک زمان اجرا کند.

در همین سالها کمپانی رولند با ارائه اقسام گوناگون و متنوع سیستم ها و لوازم الکترونیک موسیقی، وارد چرخه تولید و ساخت سینت سایزرها شد.

یکی از این سیستم ها The System 700 بود که شامل هفت مولد (Oscillator) بود که می توانستند در لاین ها و ترکهای مختلف آرایش شوند.

با اضافه کردن یک کیبورد دیگر، این سیستم قادر بود تا چهار نت همزمان را بوجود آورد.

سال 1975 نقطه عطفی در تاریخ تحول سینت سایزرها بود.

شرکت اُبِرهِیم الکتونیکس (Oberheim Electronics) اولین تولید تجاری خود که یک سینت سایزر پلی فونیک بود را پرده برداری کرد.

رابرت موگ نیز بیکار ننشسته بود و در همان سال دست به ساخت یک سینت سایزر کیبورد پلی فونیک زد که آن را Poly Moog نامید. این مدل در اوایل دهه 1980 وارد بازار شد.

در سال 1975 پروژه Octave-Plateau یا CAT آغاز شد.

این شرکت سرانجام فن آوری ای را با نام Voyetra ارائه داد.

CAT یک سینت سایزر حرفه ای و ارزان قیمت بود که Octave-Plateau دست به ساخت آن زد و همچنین نسخه کوچکتری را با همان تکنولوژی با نام تجاری Kitten ارائه کرد.

این شرکت در سال 1978 دست به ابداع یک Joystick جهت کنترل سینت سایزرهای خود زد که آن را CAT Stick نامید.

این دستگاه اولین کنترلر آنالوگ همه کاره و همه گیر بود که بعدها کمپانی های دیگری نیز ابزارهای مشابهی را با همان کاربرد در کیبورد های خود تعبیه کردند.

تاریخچه سازهای الکترونیک (III)

اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 کمپانی Fender-Rhodes با تولید پیانو های الکتریکی وارد پا به عرصه گذاشت. Harold Rhodes از دهه 60 میلادی ساخت و تولید پیانوهای الکتریکی را شروع کرده بود و یک مدل 73 نتی را در همان دهه وارد بازار کرده بود.

Leo Fender در آن سالها شریک Rhodes بود، فندر قبلا به خاطر ساخت گیتارها و آمپلی فایرهای خود شهرت خاصی داشت.

هنگامی که شرکت CBS فروشندگی محصولات Rhodes Piano را به عهده گرفت، هارولد رودز تمام انرژی خود را صرف احیاء و ساخت دسته کوک و فنر کوک که جوابگوی صدای منحصر به فرد Rhodes باشد، کرد.

او توانست دقیقا حالت مکانیکی و حس واقعی یک پیانو را در کیبوردهای خود بوجود آورد.

در سال 1979 ARP2600 وارد بازار شد، این مدل، مجهز به کیبوردی با طراحی نوین بود که امکان نواختن دو نت همزمان را به نوازنده می داد.

همچنین دارای کلید Pitch Bend بود که تغییر صوت به صورت کششی را امکان پذیر می کرد. Portamento ،Delayed Vibrato ،Interval Latching و کنترل سرعت نوسان ساز (Oscillator) در فرکانسهای پایین، از جمله تواناییهای اجرایی این مدل بودند.

همچنین این مدل دارای کنسولی بود که در روی آن قسمتهایی برای وصل کردن سیم جهت ارتباط بخشهای مختلف این ساز، وجود داشت.

این کنسول این امکان را به نوازنده می داد تا با تغییر سیم کشی اتصالات داخلی ساز، ده ها هزار نوع از ترکیبات مختلف نوسان های مولد صدا که در نتیجه آنها صداهای دلخواه پدید می آمدند را ایجاد کند.

SEQUENTIAL CIRCUITS INC کمپانی سازنده Prophet5 در سال 1978 سینت سایزر Prophet را در نمایش NAMM معرفی کرد. این مدل مجهز به 5 نت پلی فونی و 40 برنامه پیش فرض (Preset) بود. این سینت سایزر تا سال 1984 همچنان تولید می شد.

مدلهای آخر Prophet دارای خروجی اصلی دیجیتال جهت ضبط بر روی کاست، رابط کاست برای ذخیره برنامه ها (در آن زمان اطلاعات کامپیوتری بر روی نوار های کاست نگهداری می شد) و کاربردهای متنوع MIDI، هستند.

Prophet10 در سال 1980 عرضه شد که این مدل دارای سکوئنسر (Sequencer) داخلی بود و باعث سیر صعودی قیمت برای علاقه مندان آن شد.