در مورد پیانو بیشتر بدانیم

(درباره پیانو)

پيانو مهمترين و قوی ترين ساز خانواده كلاويه ای یا کلید دار است. اين ساز را ساز مادر ناميده اند زيرا هم از محدوده يا وسعت صدای بيشتری نسبت به سازهای ديگر ( به غير از ارگ ) برخوردار است و هم اين امكان را به نوازنده می دهد تا همزان ده نت را اجرا كند، يعنی به تعداد تمام انگشتان دست. محدوده صدای اين ساز كمی بيشتر از هفت اكتاو است و از لحاظ کیفیت و طنین صدا، مطبوع ترين و وسيع ترين ساز در بين سازهای موسيقی است. اين دو خصوصيت سبب شده كه از پيانو به عنوان ساز سلو ( تك نواز )، ساز همراهی كننده و نيز ساز شركت كننده در اركستر مجلسی و بزرگ و همچنين در سبك های جديد جز ، راك و پاپ استفاده شود.
كلمه پيانو كوتاه شده كلمه “PianoForte “به معنی ضعيف–قوی است كه در سال 1709 توسط  Bartolommeo Cristofori ايتاليايي از روی ساز ديگری به نام هارپسيكورد ساخته شد. كريستوفوری با تغيير بر روی مكانيسم زخمه ای هارپسيكورد، آنرا تبديل به كوبشی نمود. در اين سيستم جديد شستی ها با مكانيسم خاصی به مضراب های چكشی ساز مربوط می شوند، به طوريكه هرگاه بر روی شستی بكوبيم، چكش مضراب نيز بر روی سيم كوبيده شده و دوباره به عقب باز ميگردد. اين سيستم بعدها توسط آلمانیها تكميل شده و پيانو های امروزی به وجود آمدند.

(انواع پیانو)

گراند پیانو (Grand Piano)

گراند پيانو يا پيانوی بزرگ كه به فارسی گاهی آن را پيانو رويال ناميده اند. در اين نوع، سيم ها به صورت افقی قرار گرفته اند و چكشها از زير به سيم ها ضربه می زنند. اين ساز صدای با شكوه و پر طنينی دارد و بيشتر در سالن های كنسرت و اركسترهای بزرگ استفاده می شود.

پيانو ديواری (Upright Piano)

نوع دوم پيانو، ” پيانو ديواری”  است كه به زبان های اروپايی به آن” پيانينو” يا پيانوی كوچك مي گويند. همچنين پيانو آپ رايت (UpRight ) نام ديگر اين ساز به زبان انگليسی است. پيانو ديواری نسبت به گراند پيانو كم حجم تر و ارزان تر بوده از اين رو برای استفاده در منزل مناسب تر است. سيمها در آن به صورت عمودی قرار گرفته اند و چكشها از جلو به سيم ها ضربه وارد می كنند.

پیانو های دیجیتال (Digital Piano)

پیانو های دیجیتال همانطور که از نام آن پیداست از تکنولوژی دیجیتال برای تولید اصوات استفاده می کنند و از این منظر با پیانو های مکانیکی یا آکوستیک که از سیستم سیم و چکش بهره می گیرند کاملاً متفاوت هستند. صدای این نوع پیانو با الگو برداری از صدای پیانو های آکوستیک ساخته شده است که به این الگو ها که از همه نت های یک پیانو ساخته شده اند سمپل (Sample ) گفته می شود. این اصوات در هنگام نواختن به کمک بلندگوهای پیانو تقویت و پخش می شود. گرچه سیستم دیجیال تولید صوت هنوز نتوانسته جایگزین سیستم های آکوستیک که از ارتعاش سیم و انتشار صوت در هوا بهره می گیرند شود ولی به دلیل امکانات و شرایط آسانی که امروزه فراهم کرده اند این نوع پیانو توانسته جایگاه خود را در بازار پر رقابت پیانو تثبیت کرده و نظر بسیاری از کاربران پیانو را به خود جلب کند.

در ایران دو  نوع ساز دیگر به دلیل شباهت های ظاهریشان با پیانو همواره مردم را به اشتباه انداخته است که به آنها نیز در زیر می پردازیم:

ارگ (Organ)
ريشه تاريخی ارگ به قرن چهارم ميلادی باز می گردد كه در آن زمان ارگ ها عمدتا در كليسا ها استفاده شده و با سيستم باد كار می كردند. از آن زمان تا كنون ساختمان و مكانيسم اين ساز تغييرات زيادی كرده و كامل تر شده است. ارگ های امروزی اكثرا برقی و يا الكترونيكی هستند و در آنها سعی شده تا صدای واقعی ارگ كه قبلا با نيروی باد ايجاد می شد، شبيه سازی شود. وسعت صدادهی ارگ كليسا در حدود 9 اكتاو است كه در بين تمام سازها وسيعترين ساز به حساب می آيد.
در شكل زير يك ارگ برقی مشاهده می شود:

كيبورد الكترونيكی (Electronic Keyboard)
كيبورد الكترونيكی ، كه اين روزها به اشتباه به آن ارگ گفته می شود ساز ديگري از خانواده سازهای شستی دار است كه از تكنولوژی الكترونيك برای توليد صدا ها استفاده می كند. اكثر كيبورد های موجود برای استفاده در خانه طراحی شده اند و شامل امكانات زيادی برای شبيه سازی صدای ساز ها و گروه های موسيقی مختلف، ريتم ها و همراهی های اتوماتيك (Accompaniment ) و نيز امكانات آموزشی هستند. اين ساز بدليل امكانات زياد و قيمت ارزان آن – قيمت اين ساز بسته به مدل و امكانات آن ممكن است بسيار متفاوت باشد – ، در حال حاضر بيشترين فروش را در بين سازهاي ذكر شده دارد.
هزينه خريد يك پيانو برای اكثر خانواده های ايرانی تقريبا سنگين است، به علاوه كيبورد شامل امكانات اضای و تنوع صدا نيز مي باشد. به همين خاطر كيبورد در حال حاضر بيشتر از پيانو در خانه های ايرانی يافت می شود.